टेस्ट क्रिकेट- वेल-कम टू नाईट क्लब

फ्लड-लाईट्स, पिंक बॉल, टेस्ट क्रिकेटमधील नविन आणि एक्सायटिंग सुरुवात. क्रिकेटला आणखी एक रंगतदार ‘गुलाबी’ मुलामा चढला. Creative thinking and innovative ideas bring energy and along with it development. डे-नाईट टेस्ट ही एक चांगली क्रियेटीव आयडिया आहे. तसं क्रिकेटमधील प्रत्येक नाविन्यपूर्ण गोष्टीचा श्रीगणेशा ऑस्ट्रेलियाच्या पीचवरच होतो. डे-नाईट वन-डे, अल्युमिनियम बॅट, स्टंपमधील कॅमेरा, आणि आता डे-नाईट टेस्ट मॅच. अनेकांना ही आयडिया रुचली, तर काहीजणांना हा टेस्ट क्रिकेटवरती आघात वाटतो. असो.

वन-डे आणि टी-२० या प्रकाराने क्रिकेट जरी व्यापलं असलं, तरी टेस्ट क्रिकेटची आपली एक ओळख आहे, एक वेगळी ‘टेस्ट’ आहे. पण वर्षानुवर्षे या ‘टेस्ट’मधे जास्त व्हरायटी आणि एक्स्परीमेंट झाले नव्हते. तीच ती पोळी-भाजी, वरण-भात अशी ठरलेली थाळी. सात्विक असलं तरी त्यात वेगळेपणा नव्हता. डे-नाईट टेस्ट कदाचित तो आवश्यक असलेला स्पाइस देऊ शकेल. आणि या ‘स्पाइस’मुळे टेस्ट क्रिकेटचा प्रेक्षक वर्ग वाढेल.

डे आणि नाईट टेस्ट या दोन प्रकारामधे मूळ फरक असेल तो म्हणजे खेळाची सुरुवात. डे टेस्ट असेल तर सकाळ-सकाळी नवीन बॉलवर फास्ट बॉलर्सना चांगला स्विंग आणि दमट खेळपट्टीतून थोडी कुमक मिळते. पण एक-दोन तासांनी पीच शुष्क (ड्राय) झाल्यानंतर तेवढा दम राहत नाही.

डे-नाईट मॅचमधे फ्लड-लाईट्समुळे फास्ट बॉलर्सना एक्स्ट्रा स्विंग मिळतो/ मिळत राहील (याचं ठाम टेक्निकल कारण अजून कळलेलं नाही). नुकत्याच झालेल्या ऑस्ट्रेलिया-न्युझिलंड सामन्यात या गोष्टीचा प्रत्यय आला.

पांढ-या बॉलपेक्षा गुलाबी बॉलचा लॅकर आणि त्या अनुषंगाने शाईन आणि सीम चांगल्या प्रकारे टिकलेली दिसली. याचा थोडा फायदा बॉलर्सना मिळेल.

डे टेस्टमधे जो बरा-वाईट परीणाम पीचवर होतो, तसाच तो डे-नाईटमधेही राहील. राहतो प्रश्न रिव्हर्स-स्विंगचा. कदाचित गुलाबी बॉल पांढ-या बॉलपेक्षा थोडासा जास्त रिव्हर्स होईल. आणखी एक फायदा म्हणजे बॅड लाईटमुळे खेळ वाया जाणार नाही.

या सर्व बाबींचा विचार करता, डे-नाईट टेस्टमुळे बॉलिंग आणि बॅटिंग यामधे एक चांगला बॅलन्स राहील.

पण एक अतिशय महत्वपूर्ण बाब जी या डे-नाईट टेस्टसाठी कदाचित हानीकारक ठरेल, ती म्हणजे ‘संध्याकाळी आणि रात्री पडणारे दव'. या ‘दवा’मुळे बॉलच्या सीमची आणि लेदरची लगेच वाट लागते. त्यामुळे भारतात आणि इतर आशियाई देशात हा प्रयोग थोडा शंकास्पद वाटतो. पण ऑस्ट्रेलिया, इंग्लंड, आफ्रिका, न्युझिलंड या देशातील हवामान बघता, हा प्रयोग तिथे तरी यशस्वी होण्याची शाश्वती आहे. काही झालं तरी नावं ठेवण्यापेक्षा या नाविन्याचं स्वागत करू आणि टेस्ट क्रिकेटलाही या ‘नाईट क्लब’मधे सामील करून घेऊ.

महिमा 'ॲशेस'चा

     सन - १८८२. ठिकाण - ओव्हलचं मैदान. प्रतिस्पर्धी - इंग्लंड आणि ऑस्ट्रेलिया. इथूनच सुरुवात झाली होती त्या क्रिकेटच्या युद्धाला. चौथ्या इनिंग्जमधे अवघ्या ८५ रन्स काढायच्या होत्या. पण कदाचित वेगळा इतिहास घडायचा होता म्हणून... इंग्लंडच्या टीमनं ७५ धावांतच जीव सोडला. हा धक्का त्यावेळच्या शिष्ट (तसे ते अजूनही आहेत म्हणा) इंग्लिश फॅन्सना सहन नाही झाला. त्यांनी स्टंप्स, बेल्स जाळल्या आणि जाहीर केलं - "इंग्लंडचं क्रिकेट संपलं. या इथेच त्यांचा मृत्यू झाला. या अस्थी विसर्जित करा..."


     या जाळलेल्या ‘अस्थी’, इंग्लंडच्या गंगेत - म्हणजे थेम्समधे - विसर्जित न करता एका चषकरूपी साच्यात भरण्यात आल्या. त्या चषकाचंच 'ॲशेस' हे नामकरण झालं. प्रत्येक सिरीजच्या वेळी, "वुई शाल ब्रिंग बॅक द ॲशेस!" ("आम्ही जिवाचं रान करू, पण या अस्थी परत आणू") अशा वल्गना दोन्ही टीम करायच्या. ॲशेसची ही लढाई दोन्ही संघांसाठी प्रतिष्ठेची बनली. बदला आणि प्रतिबदला असं हे चक्र सतत घुमत राहिलं. याच ॲशेसच्या लढाईनं अनेक कथा, परीकथा, बदले की कहानी, राग, द्वेष यांना जन्म दिला.

     १९३२ च्या 'बॉडीलाइन सिरीज'पासून तर या कट्टरपणात सतत वाढ होत गेली. जॉर्डीन-लारवूड या जोडीनं, कदाचित पहिल्यांदाच, क्रिकेट पिचला रक्ताची चव चाखवली. ‘व्हिक्टरी ॲट एनी कॉस्ट’ असं म्हणत जंटलमन लोकांचा हा गेम ‘जंटल’ नाही राहिला. पुढं अशा अनेक सिरीज झाल्या, ब्रॅडमॅनची ॲशेस, बोथमची १९८२, वॉर्नची १९९३-९४, मॅग्राथची १९९७, फ्लिंटॉफची २००५, आणि जॉन्सनची २०१३....

     मनोरंजानासाठी आपण अनेक सिनेमे बघतो, अनेक गाणी ऐकतो. पण अस्सल अभिनयासाठी, चांगल्या कथेसाठी, आणि दर्जेदार गाण्यांसाठी किशोर, ए. आर. रहमान, अमिताभ बच्चन, नसिरूद्दीन शाह यांच्याकडं वळावंच लागतं. तसंच, नुसती ‘मॅच’च बघायची असेल तर आपण आय.पी.एल, ट्वेंटी-ट्वेंटी असं काहीही बघू शकतो, पण परिपूर्ण असं क्रिकेट पहायचं असेल, वाचायचं असेल, ऐकायचं असेल, तर मात्र 'ॲशेस'च पहावं, वाचावं, ऐकावं. त्याला अल्टरनेटीव्ह नाही. 'क्रिकेट बुक'मधले सर्व नियम आणि थियरी जर प्रात्यक्षिक रुपात समजावून घ्यायचे असतील, तर क्रिकेटप्रेमींनी ॲशेस सिरीज जरूर बघावी, जी सुरू होत आहे येत्या आठ जुलै पासून.

     ऑस्ट्रेलियाचं ॲशेसभोवती पक्कं संरक्षक असं कवच आहे. जॉन्सन, हॅजलवूड, स्टार्क, सिडल यांचा तुफानी मारा, आणि ओपनिंगपासून शेवटपर्यंत असलेला जाड, मजबूत असा फलंदाजीचा थर. हे कवच भेदण्यासाठी लागणारी प्रचंड ताकद, आणि सोबत मानसिक शक्ती इंग्लंडकडं सध्या तरी दिसत नाही. फक्त होम-पिचवर सामने होणार आहेत, तेवढीच काय ती मिणमिणती आशा...

     ऑस्ट्रेलियाच्या तावडीतून 'ॲशेस' सोडवून आणणं इंग्लंडला जमेल? की पुन्हा एकदा इंग्लिश क्रिकेटप्रेमींवर क्रिकेटचा मृत्यू पाहण्याची वेळ येईल? बघूया येत्या आठ जुलैपासून...

आय. पी. एलचा हंगाम आणि हंगामा

वर्ल्ड कपचा हॅंग-ओव्हर आत्ता कुठे उतरला होता. सेमि-फायनल मधील आपला पराभव आणि त्यापाठोपाठ कोहली-अनुष्का यांच्या नावाचा उदो-उदो अजुनही ताजाच होता, तोपर्यंत पॅं, पॅं, पॅं, पप….पप…. पॅं, पॅं ची धुन आणि ऍड चालू झाली. क्रिकेट इज नेवर आउट ऑफ सिजन, वुई आर बॅक विथ आय. पी. एल. प्लेयर्सची बोली आणि निलामी होऊन नवे गडी आणि नवी टीम तयार झाली आहे. काही प्लेयर्स पळवले गेले, तर काहीजणांनी पॅकेज वाढवून दुसर्या टीममधे उडी मारली. मुंबई-इंडियन्स काय किंवा राजस्थान रॉयल्स काय, फरक काय पडणार आहे. वीस ओव्हर्समधे आपलं स्कील दाखवायचं, बस….

काही टीम्सचा बोल-बाला पहिल्याझुट पासूनच आहे. त्यापैकी चेन्नईची टीम पिवळ्या जर्सीत सर्वात पुढे. यावेळीही सी. एस. के. चा व्हिसल पोडू नेहमीप्रमाणेच दमदार आहे. मॅक्कुलम, धोनी, रैना, डी. स्मिथ, हसी, ब्रावो, डुप्लेसिस, ही तगडी मंडळी चेन्नई एक्स्प्रेस डोळे झाकून प्ले-ऑफ्सच्या स्टेशन पर्यंत घेऊन जातील.
मुंबई-इंडियन्सकडे रोहित शर्मा, पोलर्ड, कोरे एंडरसन, फिंच, असे पॉवर हिटर आहेत. पण हे प्लेयर्स आपल्याच धुंदीत खेळत असतात. इंग्लिशमधे त्याला “बंच ऑफ इंडिविजुयल्स” म्हणतात. या सर्व खेळाडूंना एकत्रीत जुंपणार्या लिडरचा अभाव आहे. मुंबईचं पारडं जड आहे ते मलिंगा, हॅजलवुड, हरभजन, मॅक्लेघन यांसारख्या नियंत्रीत पण आक्रमक मारा करणार्या बॉलर्समुळे.
राजस्थान रॉयल्सची टीम भारी वाटते राव. स्टिव्ह स्मिथ, फॉकनर, रहाणे, वॅट्सन, सॅम्सन, केन रिचर्डसन, जबरी प्लेयर्स यार! फक्त चार फॉरेन प्लेयर्सचं गणित जुळवून बॉलिंग डिपार्ट्मेंट क्रियेटिवली बॅलन्स करता आला पाहिजे. मग ही टीम कोणाशीही दोन हात करू शकेल.
के. के. आर.- यांच्याकडे स्टार प्लेयर्स जास्त नाहीत. यावेळची टीमही जरा आव्हरेजच वाटते. पण जे प्लेयर्स आहेत ते कॅप्टन गंभीरच्या निर्देशानुसार/ हुकुमानुसार कामगीरी बजावतात. त्यामुळेच तर मागच्या वर्षी पिछाडीवरून मुसंडी मारत त्यांनी टायटल उचललं.
किंग्ज एलेवनकडे सेहवाग, मिलर, मॅक्सवेल, बेले, मार्श, हे स्पेशालिस्ट आहेत. यांच्या रन्स होतील, पण जॉन्सन आणि परेरा सोडला तर बॉलिंग ही लंगडी बाजू वाटते. त्यामुळे ही टीम स्पर्धेतून मागे रेटली जाईल.
सन रायजर्सकडे यावेळी चांगले नावाजलेले प्लेयर्स आहेत. धवन, विल्यमसन, के.पी., वॉर्नर, मॉर्गॉन, स्टेन. इथेही प्रश्न तोच असेल, बॉलिंग युनिटची साखळी व्यवस्थीत गुंफणे.
डी. डी. आणि आर. सी. बी. यांच्या धन्यांनाच टीमकडून जास्त अपेक्षा नसतील. विराट, गेल आणि डिविलियर्स, संपली आर. सी. बी.ची टीम. ह्या तिघांची बॅटींग हेच यांचं भांडवल. बाकी या दोन टीम्सना जास्त स्कोप दिसत नाही. चांगला खेळ करा आणि पास होण्यापुरते मार्क्स मिळवा, एवढंच संघ मालक त्यांना सांगू शकतो.
मागच्याच महिन्यात ब्लू जर्सी घालून टीम इंडियाला चीयर करणारे फॅन्स आता निळ्या, पिवळ्या आणि लाल जर्सी मधे विभागून आय. पी. एल. ला चीयर करतील.

The ultimate battle of Fantastic Fours!

So the World Cup Tournament is at its thrilling stage - the knockouts. Important few are separated from the trivial many. How has this World Cup progressed? Has it fulfilled the expectations of cricket lovers? Has it proved to be intriguing? So far, yes. Here is the review...

It was expected that New Zealand would be a strong contender from Group-A, and they lived to the expectation. Cohesive unit of the Kiwis looks strong as both batsmen and bowlers are performing in unison. McCullum, Williamson, Taylor, Guptill have fortified New Zealand's batting line-up similar to what Crowe, Greatbatch, Rutherford, John Wright did in the 1992 edition. Boult, Mcleghan, Southee, Milne, these missiles have managed to target the opposition with rampant attack. Even the mighty Australians are not spared from them.

Australia, too, has gained higher rank with their performance in the league matches and quarter final. Their bowling has been praiseworthy. Especially Starc’s impressive swing bowling provided the impetus, both at the start of the innings and in the death period. In the batting section, Australia performed in unison almost in every match. Their batting display was like a relay race. Every batsman handed over the relay to the next one after completing his task.

In the other group, even though South Africa have reached to the semis, with their performance until now they didn’t appear to be a serious contender to achieve that eluding title. Their performance seems like a racing car running with local speed. If they wish to lift that coveted trophy, they have to bridge the gap and loop-holes that are causing erratic performance. All the time the wizard, ABD, cannot come to their rescue.

India! Nothing has gone against India. The fate has showered its blessings with both hands. At the start of this prestigious tournament, India looked like a local car doubtful of even competing in the race. But until now they have amazed all with their crisp performance and raced to the penultimate stage of the tournament like a Ferrari car. Dhawan, Rahane, Kohli, Rohit, Raina, Dhoni, all these eminent characters have delivered under crisis. Bowling? Wow! The way our bowlers bowled with control, it looked like they had some dose of ‘jadi-booti’. Until now ‘Kisiko bhi nahi diya hai mauka’.

The competition has entered its last phase. The last four deserving teams are prepared with their sleeves rolled up for the ultimate battle. No second chance, vigilance has to be at its peak. Enemy like Duckworth-Lewis might bring some hurdles. Mental games would weave a web. A dropped catch would remind ghost of the past - ‘Boy, you just dropped the World Cup!’  The team that bravely faces all this, would ultimately emerge as the Champion.

Although there would be only one winner of this war, the valour shown by all cricket warriors in pursuit of this title would be marked as a sign of glory in the chronicles of the World Cup. So Spartans, No retreat... Just fight it out!

वर्ल्ड कपचं वेड!

वर्ल्ड कपचं वेड!

"युवराज-सेहवाग शिवाय आपण वर्ल्ड कप जिंकणं अशक्य.
आपली बॉलिंग बकवास आहे.
(नाक मुरडून) फारतर सेमीपर्यंत जाऊ.
धोणीच्या मुलीचा पायगुण चांगला लागेल.
काहीतरी चमत्कार होईल आणि आपण हा वर्ल्ड कप जिंकू!
वर्ल्ड कप जिंकला नाही तरी चालेल, पण पाकला हरवा.
बघ तू, अमुक टीमच जिंकणार.
नाही रे, ती टीम चोकर आहे, मधेच टायटाय फिस्स होणार.
जॉन्सन, स्टेन हे बॉलर्स वर्ल्ड कपमधे वादळ आणणार..."

फेसबुक, व्हॉट्स अॅपवरच्या या काही कॉमेंट्स! अखेर वर्ल्ड कप चालू झालं. सगळीकडं चहा, सिगारेटच्या टपरीवर, बारमधे, ऑफिसमधे, दोन महिने हा वर्ल्ड कप असाच दुमदुमणार आहे. दर चार वर्षांनी क्रिकेटचा दादा म्हणा, बादशाह म्हणा, इथंच ठरतो. अर्थातच, युद्धाद्वारेच! यंदाचा रणसंग्राम ऑस्ट्रेलिया-न्युझिलंड यांच्या रणभुमीवर.

बादशाहत मिळवण्यासाठी पराक्रमी योद्धे आणि अत्युच्च दर्जाचा शस्त्रसाठा लागतो. सद्य परिस्थितीत ऑस्ट्रेलिया, द. आफ्रिका, न्युझिलंड, आणि भारताकडं तो साठा आहे.

ऑस्ट्रेलियावर नजर टाकली तर, वॉर्नर, स्मिथ, फिंच, मॅक्सी, मार्श अशी त्यांची पराक्रमी टॉप आर्डर. सोबत फॉक्नर, हडीन यांसारखे अचानक हल्ला करणारे ‘एक्स’ फॅक्टर्स. इकडं बॉलिंगमधे, प्रतिपक्षाची फळी कापण्यासाठी जॉन्सन, स्टार्क, कमिन्स अशा धडाडत्या तोफा आहेत. फक्त स्पिन बॉलिंग हाच काय तो कच्चा दुवा. पण ती बाजू बाकीचे प्लेयर्स सांभाळून घेतील.

दक्षिण आफ्रिकेकडंही उत्कृष्ट दर्जाचं सैन्य आणि मिसाइल्स आहेत. आमला, डिकॉक, डुमिनी, यांपैकी कुणीतरी डाव सांभाळतोच. त्यानंतर डिविलीयर्स नावाचं चेटूक त्यांच्याकडं आहे, 'लॉर्ड ऑफ द रिंग्ज'मधल्या लेगोलस सारखं. अंगात वारं शिरलं की कुठूनही, कसाही, पण वर्मावर वार करणारा डिविलीयर्स. बाकी स्टेन, मॉर्कल, फिलेंडर यांची दहशत आहेच. पण यांचं घोडं अडतं एके ठिकाणीच - दैव! ऐन मोक्याच्या वेळी यांचं सैन्य किंवा शस्त्र निकामी होतं.

अनेकांनी न्युझिलंडवरही विश्वास दाखवला आहे. त्यांच्याकडंही पुरेसं पाठबळ आहे म्हणा. विल्यमसन, मॅक्युलम, तो नवखा राँकी, ऑल-राउंडर एँडरसन आणि टेलर. न्युझिलंडची बॉलिंगही उत्कृष्ट आहे. बोल्ट, मिल्ने, मॅक्लेघन यांसारखे तिखट बॉलर्स, सोबत ‘तरूण’ अनुभवी विट्टोरी आहेच स्पिन सांभाळायला. आणि त्यातून घरचा परिसर, त्यामुळं न्युझिलंडही ताकद पणाला लावणार. पण इतिहास असं सांगतो, की एका विशिष्ट पातळीपर्यंत ही टीम उचल घेते, पण फिनिशिंग टच यांना देता येत नाही. किवी पक्ष्याप्रमाणंच.

आता भारत... 'आम्ही वर्ल्डकप परत देणार नाही!' हे भारताचं वर्ल्ड कपसाठीचं ब्रीदवाक्य. इकडं खेळाडूंचं काँबिनेशन करतानाच नाकी नऊ यायला लागलेत. पण काय करणार, जीव जडलाय ना भारताच्या टीमवर. त्यामुळं कितीही खराब खेळले तरी भाबडी आशा आहे की आम्ही काही वर्ल्ड कप परत देणार नाही. कोहली, रहाणे, रोहीत, धोनी यांच्याकडं पराक्रम आहे. पण बॉलिंगचं अस्त्र निकामी झाल्यासारखं वाटतं. तिथं आपली टीम सुधारली तर काही संधी वाटते. पण मित्रांनो, सद्यस्थितीत आपली ताकद गनिमापेक्षा कमी आहे. आपण खिंडीपर्यंत जाऊ शकतो. तिथं खिंड लढवणार्‍या योद्ध्यांनी अत्त्युच्च पराक्रम दाखवला, तर आपला वर्ल्ड कप सुरक्षित राहील. नाहीतर गनिम संधी साधून जाईल. आणि हो, पूनम पांडेनं यावेळीही वचन दिल्याचं मी असंच कुठंतरी ऐकलंय... भारतानं वर्ल्ड कप जिंकला की ती (जेवढे आहेत तेवढे) कपडे काढणार आहे म्हणे. तशी सनी लियोनही काही मागं नाही. तिनं म्हणे जाहीर केलंय की, भारतानं वर्ल्ड कप जिंकला तर सर्व सिनेमांमधे (काही ‘विशिष्ट’ सिनेमे सोडून) ती साडी आणि हातभर ब्लाऊज घालून ‘ऍक्टिंग’ करणार आहे! खरं-खोटं देव जाणे!

बाकी पाक, लंका, वेस्ट इंडीज, इंग्लंड, यांच्यापैकी इंग्लंड आणि लंका थोडीफार उचल घेतील, पण चँपियन बनण्याची कुवत त्यांच्यात फारशी दिसत नाही. यु.ए.ई., झिम्बांब्वे, बांग्लादेश, वगैरे देश 'सरड्याची धाव कुंपणापर्यंत' असेच आहेत. (एखादा अपसेट रिझल्ट लागेलही म्हणा...) काहीही असो, नेहमीप्रमाणेच हा वर्ल्ड कपही जबरी होणार यात शंका नाही. आपापल्या देशासाठी काही लोक देव पाण्यात ठेवतील, काही लोक अल्लाकडं दुवा मागतील, काहीजण जिझसला प्रे करतील. मॅचच्या दरम्यान शिव्याही येतील आणि कौतुकही होईल. कंठ दाटून येईल... पदरी निराशाही येईल. येस्स!!! असा आनंदोद्गारही निघेल. फटाके फुटतील... कदाचित काही टी. व्ही सेटही फुटतील. काही लोक आम्हाला वेडे म्हणून हिणवतील. आम्ही तयार आहोत क्रिकेटचं हे वेडेपण स्विकारायला. शेवटी हा वर्ल्ड कप आहे राव! चार वर्षांतून एकदाच येतो. आमच्यासाठी हाच शिमगा, हाच दसरा, आणि हीच दिवाळी!